Uncategorised

તારા પ્રેમમાં..!

સવારના સાત વાગ્યા હતા, મેં હિમત કરીને ઘરની ડોરબેલ વગાડી હાથમાં પુજાની થાળી લઈને મમ્મીએ દરવાજો ખોલ્યો, મને જોઇને પહેલા ચકિત થઈ ગયા અને પછી ચિંતિત થવુ વ્યાજબી પણ હતુ..મારા ચહેરા પર થોડાક નિશાન હતા જે મારા ઘણીબધી વાર સાફ કર્યા પછી પણ ગયા ન્હોતા..મારી આંખોમાં આંસુ વધારે હતા કે ઉજાગરા એ કહેવુ મુશ્કેલ હતું..એમને મને ઘરની અંદર લીધી અને પાણી આપ્યુ.. આજે લગભગ આ દસમી વાર હશે જ્યારે મ્મમી મને પુછતી હશે કે આજે ફરી નિશાંતે….?

બોલતા બોલતા એનો અવાજ ગળામાં જ અટકાય ગયો અને આંખોમાંથી પ્રવાહી સ્વરુપે એ શબ્દો નિકળી પડયા જે તે બોલી ન્હોતી શકી…મમ્મી મને રુમમાં લઈ ગઈ થોડીવાર માટે સુવાનો પ્રયત્ન કરતી હતી..મમ્મી ફરી પુજાવાળા રુમમાં ગઈ અને પોતાનું કામ કરવા લાગી, હું મથતી રહી કે આ વિચારોના વમળ ઓછા થાય અને હું એ બધુ ભુલી જાઉં જે મારી સાથે અવાર-નવાર બનતુ હતુ..પણ પેલુ કહેવાય છે ને કે તમે તમારી આવતી કાલ બદલી શકો પણ વિતેલી કાલને પલટાવી શકતા નથી..મને યાદ છે કે નિશાંત મારા ગળાડુબ પ્રેમમાં હતો..મારી બંધ આંખો ભુતકાળમાં સરી પડી.

લગભગ સાંજે છ વાગે હું કોલેજ અને લાઇબ્રેરીનું કામ પતાવી ઘરે જવા સ્મિતા સાથે નીકળતી…સ્મિતા મારી ખાસ મિત્ર બંનેના કોલેજમાં વિષયો જુદા હતા પણ અમારા મન એક હતા..કોલેજનું આ અમારુ છેલ્લુ વર્ષ હતુ..ભણવામાં વધુ જ ધ્યાન આપતા હતા અમે બંન્ને.. કોલેજ પુરી કરી રોજ એક કલાક લાઈબ્રેરીમાં વાંચતા..ત્યારે શનિવાર હતો મારે એક પ્રસંગમાં બહાર જવાનું હતુ એટલે હું કોલેજથી 3 વાગે નીકળી ગઈ..અને ત્યારે મારી અને નિશાંતની પહેલી મુલાકાત થઈ મારી એકટીવા સામે આડી મુકેલી એક બાઈક તેણે હટાવી મને મદદ કરી અને હું થેંક યુ કહીને નીકળી ગઈ..પછી હું અને સ્મિતા સોમવારે કોલેજ ગયા ત્યારથી શરુ કરીને પંદર દિવસ સુધી નિશાંત આવવા અને જવાના સમયે કોલેજની બહાર ઉભો રહેતો…એનુ મારા તરફનું  આકર્ષણ સ્પષ્ટ દેખાતું હતું.. એક મહિનો થવા આવ્યો પણ નિશાંતનો એ જ ક્રમ ચાલુ હતો..એક દિવસ મારી એક્ટીવા રોકી મારી નજીક આવી મને પ્રપોઝ કર્યુ..મેં ના પાડી એની જિદ્દ અને જુનુન દિવસેને દિવસે વધતુ ગયુ અને મેં મારા ઘુંટણ ટેકવી દીધા.

            સ્મિતા એ શરુઆતમાં થોડો વિરોધ કર્યો પણ મને ખુશ જોઇને તેણે પણ સંમતિ આપી દીધી.હું અને નિશાંત સાથે હતા ઘણી વાર  પ્રેમ આંખો પર અને મન પર એટલો સવાર થઈ ગયો હોય છે કે તે હકીકતને ઝાંખી કરી નાખે છે..હું અને નિશાંત દરિયા કિનારે બેઠા હતા અચાનક કોઇ વાત પર નિશાંત ગુસ્સે થઈ ગયો અને મને ત્યાં મુકીને જતો રહ્યો..મને સમજાતું નહતુ કે એના આવા વર્તન પાછળનું કારણ શું હતુ ? બીજે દિવસે સવારે તેના ૧૨ મિસકોલ હતા કેટલા બધા મેસેજ કે જેમાં તે માફી માંગી રહ્યો હતો..પ્રેમમાં જિદ્દ અને ગુસ્સો ક્યાં લાંબો ટકે ? હું ફરી એના તરફ આકર્ષાય.. બંનેના ઘરે વાતચીત કરી અને અમારા લગ્ન થયા પપ્પાને નિશાંત ઠીક નહતો લાગતો પણ તેમ છતાં હા પાડી. લગ્ન થયા અને નિશાંતમાં એટલી ખોવાય ગઈ કે મને મારા કરિયરનો ઝરા જેટલો પણ વિચાર ન આવ્યો..નિશાંતે ના પાડી કે,” હવે કંઈ ભણવુ નથી આપણે…” અને મેં છેલ્લા વર્ષની એકઝામ પણ ન આપી..નિશાંતનું ઘર, એને ગમતો નાસ્તો, એને ગમતા કપડાં, એને ગમતી હેર સ્ટાઇલ વગેરે વગેરે…આમ આખો દિવસ જતો રહેતો હતો મારો..અને રાત પ્રેમમાં.

આજે આખુ શરીર દુ:ખતુ હતુ.. નિશાંતનું જમવાનું તૈયાર કરી ડાઇનિંગ સ્પેસમાં ગોઠવી.. નિશાંતને મેસેજ કર્યો.. “હેય, તમારુ જમવાનું તૈયાર રાખ્યુ છે પ્લીઝ આજે જમી લેજો.. આજે મારા પિરિયડસ સ્ટાર્ટ થયા છે, હું સુઈ જઉં છું , લવ યુ.”

આટલો મેસેજ કરી હું સુઈ ગઈ, રાતના કદાચ બે વાગ્યા હશે અને મારી છાતીમાં થતા કંઈક અનુભવથી હું જાગી ગઈ, નિશાંત હતો.. એ મારી બ્રાના હુંક ખોલવા જતો હતો મેં અટકાવ્યો ના પાડી કે, આજે નહિ, પણ એને મારી કોઈ વાત ન સાંભળી અને પોતાની મરજી ચલાવી, મારો અવાજ કચડાય ગયો એની ઇચ્છાની નીચે..સવાર સુધી મારી  આંખો મૌન બનીને રડતી રહી.

સવારે મને સોરી કહી અને જતો રહ્યો આ પછી એવુ ઘણી વાર બનવા લાગ્યુ, કે જ્યાં નિશાંત મને અતિશય દુ:ખ પહોચાડીને માફી માંગતો, મારી નાની નાની ભુલોમાં મારા પર હાથ ઉપાડતો..મારા વાળ ખેંચતો અને પછી માફી માંગી અને મને કહેતો કે “ તું મને શુ કામ આવો ગુસ્સો અપાવે છે ? તું મને મજબુર કરે છે કે હું તને મારુ “ આખી વાતના અંતે ગિલ્ટ અને દુ:ખ બંને મને જ થતું.

હદથી વધારે થઈ જાય ત્યારે હું મમ્મી ના ઘરે જતી રહેતી અને નિશાંત મને પોતાની વાતોમાં ઓગાળીને ફરી પાછો લઈ જતો. આજે આ દસમી વાર હતુ કે જ્યારે હું મમ્મીને ત્યાં આવી હતી. સ્મિતાને આખી વાતની જાણ થતા સ્મિતા મને મળવા ઘણી વાર આવતી અને મને સમજાવાતી કે ,” આ જે છે તે નોર્મલ નથી તું સહન કેમ કરે છે ?” અને હું હમેંશા એને કહેતી કે, ” હું સહન નથી કરતી પ્રેમ કરુ છું નિશાંતને, બસ એને ગુસ્સો થોડો વધુ આવે છે.”, પણ સ્મિતા હમેંશા મને સમજાવતી પણ હું તેની વાતને આંખ આડે કાનની જેમ જ લેતી..છેલ્લે આવી ત્યારે કેટલીક જનર્લ્સ લઈને આવી હતી કે જેનો વિષય હતો, ‘સાઇકલ ઓફ અબયુઝ’ મેં તેને વાંચ્યા વગર જ ડ્રોઅરમાં મુકી દીધી હતી…મમ્મી પપ્પા પણ કેટલી વાત કહી ચુક્યા હતા કે, “જરુર શું આ રીતે ઘસાય ઘસાયને સંબંધમાં જીવવાની ? “પણ હું હંમેશા એમને અને મારા મનને મનાવી લેતી.

રુમની બહારથી આવતા અવાજથી મારી આંખ ખુલ્લી, બહાર જઈને જોયું તો નિશાંત બેઠો હતો..મને જોઈને ઉભો થયો મારી માફી માંગવા લાગ્યો મારો હાથ પકડ્યો અને બોલ્યો કે, “ચલ, નિશા ઘરે.’ મેં મારી બધી હિંમત ભેગી કરીને મારો હાથ છોડાવ્યો અને તેને કહ્યુ,”નિશાંત, મારે નથી આવવું, હવે તારા ઘરે.” અને દોડીને મારા રૂમમાં જતી રહી.. ડ્રોઅરમાંથી જનર્લ લઈને વાંચવા લાગી ‘સાઇકલ ઓફ અબયુઝ’ વિશે કે જેમાં લખ્યુ હતુ કે કેવી રીતે કોઈ વ્યક્તિ પહેલા અતિશય પ્રેમ કરે પછી દુઃખ પહોંચાડે પછી ફરી નોર્મલ થાય અને ફરી આજ વસ્તુ બનતી રહે.. જનર્લના પહેલા પાને છપાયેલ નંબર પર ફોન લગાવ્યો અને કહ્યુ કે ‘સાઇકલ ઓફ અબયુઝ’નો શિકાર છું મારે શું કરવું જોઈએ ? દરિયામાં ડુબતો માણસ હાથ પગ ઉછાળતો હોય એ રીતે મેં મને ડુબતી બચાવવા એક સામટા પ્રશ્નો કરી નાખ્યા. પ્રતિઉત્તર સારો મળ્યો એમણે મને કાઉન્સેલિંગની સિટિંગનો સમય આપ્યો…પ્રેમ તમને નિર્ણય લેતા પણ શીખવી દે છે.

છેલ્લો કોળીયો : પ્રેમ એક આવેગ સુધી રહે ત્યાં સુધી તકલીફ નથી, બસ આ પ્રેમ રોગ ન બની જવો જોઈએ.

~ડૉ.હિરલ જગડ ‘હીર’

Uncategorised

આકાશનું બાળપણ

ये दौलत भी ले लो

ये सौहरत भी ले लो

भले छीन लो मुझसे मेरी जवानी…

બેકગ્રાઉન્ડમાં ગીત વાગતુ હતુ અને રિતિકા રોજની જેમ પોતાનું ઘરકામ પતાવામાં મસ્ત હતી..રિતિકાને ગઝલ અને સાહિત્ય ખુબ ગમતા એના મોટાભાગના સમયનો મહતમ ભાગ સાહિત્ય અને સંવેદનાથી ભરેલો હોય..રિતિકા મુળ તો MSWની વિધ્યાર્થીની ભાવનગરના એક નાનકડા તાલુકામાં રહેતી હતી..હાલ તે વડોદરામાં પી.જી. તરીકે રહેતી હતી. રિતિકા ભણવામાં ખુબ હોશિયાર અને ચપળ હતી તેના મા-બાપની ઇચ્છા હતી કે તે સાયન્સ સ્ટ્રીમમાં ભણીને ડોકટર બને..પણ ઘરની આર્થિક સ્થિતિ અને રિતિકાની મનોસ્થિતિનું માન રાખતા આર્ટ્સ સ્ટ્રીમમાં ભણવાનું નક્કી થયુ..રિતિકા આવી જ હતી એને ગાડરયો પ્રવાહ ક્યારેય ગમ્યો જ નહતો..એને જીવંત વ્યક્તિઓ અને એના જીવનની ઘટમાળના તાણાવાણા જાણવા ખુબ ગમતા હતા..એ હમેંશા એની મમ્મીને કહેતી “ ડોક્ટર બનીને સાજા કરવાવાળા બહુ બધા મળશે..પણ એમના જીવનના અંતભાગોને સ્પર્શવાવાળા બહુ જુજ હશે..MSW કરીને એને લોકોની નીજી જિંદગીની લડાઈમાં સાથ આપવો હતો.

કોલેજ શરુ થયાને આજે ૬ મહિના થયા અને રિતિકાના મનમાં સતત એક વિચાર ચાલતો રહેતો..કે કંઈ રીતે તે આકાશનું જીવન બદલી શકે..એ શું કરે કે જેનાથી એના પરિવારને હાની ન પહોંચે અને આકાશનું આમ રોજ મજુરી કરવાનું પણ બંધ થઈ જાય..આકાશ એક ૯ વર્ષનો છોકરો હતો.. સમયની થપાટો એ આકાશને ઉંમર કરતા વધુ પુખ્ત બનાવી દીધો હતો..એના પિતા બહુ પહેલા જ દુનિયાને અલવિદા કહી ચુક્યા હતા..આકાશનું પરિવાર આમ પણ કઈ ખાસ સધ્ધર હતુ નહિ અને જે થોડા ઘણા પૈસા હતા એ બધા બાપની દવામાં જતા રહ્યા ઘરમાં આકાશ, તેના મમ્મી અને બહેન ત્રણ સભ્યો રહેતા હતા..આકાશ ક્યારેક કોઈ ચાની કિટલી પર તો ક્યારેક કરિયાણાની દુકાન પર જે કામ મળે તે કરી લેતો અને સાંજ પડે થોડા જાજા પૈસા ભેગા કરી લેતો, શાળાએ તો ખાલી કહેવા પુરતો ગયો હશે..બહેનને ભણવા મોકલતો એની ઇચ્છા તો એવી હતી કે સરકારી શાળામાં જતી તેની બહેનને યોગ્ય શિક્ષણ અને સવલત મળે એ રોજ કમાવા માટેના નવા નવા રસ્તા શોધી લેતો..આવા જ એક કારણથી જ તો તેની અને રિતિકાની મુલાકાત થઈ હતી..રિતિકા કોલેજની નજીક આવેલ ચાર રસ્તા પરની ચાની કિટલીએ પોતાના મિત્રો સાથે ચા પીતી હતી અને ત્યાં તેની નજર આકાશ પર પડી હતી..પોતાના નાના,નાજુક પણ ખુબ જવાબદાર હાથોથી એ એમને એક પછી એક ચાની ગંડેરી આપતો હતો..બહુ દુ:ખ થાય છે જ્યારે આવનાર ભવિષ્ય વર્તમાનની ભીંશમાં કચડાતુ જતુ હોય…રિતિકાને તેને જોઇને વિચાર આવ્યો કે આપણે માત્ર ૧૨ જુને બાળશ્રમ નિષેધ દિનનું ઔપચારિકરણ કરતા રહીશુ અને આની જેવા લાખો બાળકો પોતાના બાળપણના ભોગે રોજીરોટી ભેગા કરતા રહેશે.

તે દિવસથી આજ સુધી રિતિકાએ આકાશ વિશેની બધી હકીકત ભેગી કરી લીધી હતી..એ વધુને વધુ આકાશના સંપર્કમાં રહેવા લાગી અને આખી ગુંચવણ અને મુંઝવણનું નિવારણ શોધવા લાગી પડી..સીધી ફરિયાદ કરવાનો કોઇ મતલબ હતો નહિ..જે તે દુકાનદાર થોડા સમયમાં બાળમજુરીના દંડમાંથી છુટ્ટી જાત પણ આકાશની સમસ્યા તો યથાવત જ રહેવાનીને..! રિતિકા છેલ્લા કેટલાંક અઠવાડિયાથી નવી નવી યોજના અને નવા નવા તુક્કાઓ વિચારે છે કે જેનાથી આકાશને તેના બાળપણની આહુતી ન આપવી પડે…તે ૧૦૯૮ બાળકોની હેલ્પલાઈન અને તેના કેટલાક નિયમોનો અભ્યાસ કરે છે..આકાશની માતા માટે વિધવા યોજનઓની પુરતી માહિતી ભેગી કરે છે ઉપરાંત તેમને એક ગૃહઉધોગ શરુ કરવામાં પણ મદદ કરે છે..આજે આકાશ અને તેની બહેન બંને શાળા એ જાય છે..વિધવા સહાય યોજના અને ગૃહઉધોગથી ઘર ચાલે છે.

રિતિકા બહુ સામાન્ય ઘરથી બિલોન્ગ કરતી હતી એટલે એ પોતાના તરફથી આર્થીક મદદ તો કરી શકે એમ હતી નહિ એટલે આ રીતે તેને આકાશ અને એના પરિવારને બચાવ્યો..સમયની પહેલા ઓગળતા એક સુરજને ઉગાડયો.

કેટલુ અજીબ છે કે આપણે આવા કોઈ દિવસોને માત્ર સ્ટેટ્સ પર મુકીને ચોવીસ કલાક પછી વીસરી જઇએ છીએ..સિગ્નલ પર ૫૦ સેકેન્ડ ઉભા રહીને આપણે પેલા ભીખ માંગતા બાળપણને ટાળતા ફરીએ છીએ પણ ક્યારેય એની સાચી કથા સુધી પહોંચતા જ નથી.

તમારી આસપાસનું કોઇ બાળક ઉંમર પહેલા પુખ્ત નથી થઈ રહ્યુને જરાક નજર કરતા રહેજો.
અંંતનો કોળીયો :
“અમીરનો દીકરો ૩૦ વર્ષે સમજદાર થતો હોય છે,
જ્યારે ગરીબનો દીકરો ૧૩ વર્ષે જવાબદારી પૂરી કરતો હોય છે.”

‌‌- ડો. હિરલ જગડ ‘હીર‘

Uncategorised

સ્વરાજ

હાલની સ્થિતિમાં માતા-પિતા માટે અને વિધ્યાર્થીઓ માટેનો એક સળગતો  સવાલ આગળ કરિયરનું શું ? છોકરાઓના ભવિષ્યનું શું ? આટલી મહેનત કરી અને માસ પ્રમોશન થઈ ગયુ ? અને આવુ કેટલુય નાનાથી માંડીને મોટા સુધી બધાને આ પ્રશ્ન છે..કેમકે આપણે આવક અને આવડત વચ્ચેનો ફર્ક કદાચ સમજ્યા જ નથી..આપણે આપણુ અથવા આપણા બાળકોનું કરિયર રુચિ પ્રમાણે નહિ રોજી પ્રમાણે કોતરીએ છીએ.. આ ફિલ્ડમાં ઢગલો પૈસો છે.. આની માર્કિટમાં ખુબ ડિમાન્ડ છે.. આ બધાથી જ આપણે નક્કી કરી લઈએ છીએ કે આપણે એવુ જ ભણશુ એવુ જ શીખશુ કે જેનાથી પૈસા આવે આપણા પેટને ભરવામાં ૮૦% વર્ગ મનના અવાજને જાણે ઇગ્નોર જ કર્યા રાખે છે..સ્વની અંદર શું ? આ પ્રશ્ન આપણા માટે વૈકલ્પિક પ્રશ્ન જ રહે છે હમેંશા માટે.

            આવડત, અભિયોગ્યતા અને આપણી અભિરુચી કે જેનો જીવન ઘડતરમાં ખુબ પાયાનો રોલ હોવો જોઈએ એની જગ્યા પર આવક અને રોજીને એટલુ બધુ પ્રાધાન્ય અપાયુ છે કે ન પુછો વાત ! સતત એક બાળકનો ઉછેર એ રીતે કરવામાં આવે છે કે જાણે મોટા થઈને તેણે માત્ર પૈસા કમાવવાનું મશીન જ બનવાનું હોય..બહુ ખુશી થાય જ્યારે કોઇ પોતાનીઆવડતને કામે લગાવીને કામ કરે..પોતાની અભિયોગ્યતા અનુસાર યોગ્ય કામ અને પદ મેળવી શકે..અને આવા પ્રકારની સંસ્થાઓ વિશે જાણીને પણ ખુબ ખુશી થાય.

આવા જ પ્રકાર એક સંસ્થા છે સ્વરાજ યુનિવર્સિટી.. જે સેલ્ફ લર્નિગ પર કામ કરે છે તમને જાણીને નવાઈ લાગશે કે આ યુનિવર્સિટી એડમિશન વખતે કોઇ સર્ટિફીકેટ માંગતી નથી..કે નથી કોઈ મેરિટ લિસ્ટ બહાર પાડતી અહિં પ્રવેશ લેવા માટે આપની ઉંમર ૧૮ વર્ષથી વધુ હોવી જોઈએ અને તમે તમારી મરજીથી ત્યાં જવા ઇચ્છતા  હોવા જોવો..માત્રને માત્ર આ શરત સાથે તમે ત્યાં બે વર્ષ માટે રહીને તમારી અંદર પડેલા ટેલેન્ટને આગળ ધપાવી શકો..તમે જે તે ક્ષેત્રમાં રસ, રુચી કે ઉંમગ હશે તે મુજબના મેન્ટર તમને પ્રોવાઈડ કરવામાં આવશે..તમે કોઇ પણ શહેરમાં જઈ આ આવડતમાં આગેકુચ કરી શકો છો.

બે વર્ષના સંર્પુણ કોર્સમાં માત્ર તમારી વિશેષ આવડતો જ નહિ પણ અન્ય પણ ઘણી બધી બાબતોનો વિકાસ થાય છે જે ખરા અર્થમાં સંર્વાંગી વિકાસ છે…અલગ અલગ આયમોને લઈને ખૌજીઓ કામ કરે છે..સ્વરાજ યુનિવર્સિટી તેના વિધ્યાર્થીને ખૌજી કહે છે..ત્યાંના સ્થાપકો દ્રઢપણે એમ માને છે કે દરેક મનુષ્ય સ્વની ખૌજમાં છે..

આથી તેઓએ ખૌજી નામ આપ્યુ છે…અભ્યાસક્રમની રચના, ડિગ્રી- પ્રમાણપત્ર-પરિક્ષાઓ પર પ્રતિબંધ, વિશ્વભરમાંથી તજજ્ઞોનો પાસેથી માર્ગદર્શન , ઊંડાણ પુર્વકનું શિક્ષણ, સ્થાનિક રહેવાસી અને કારીગરો પાસેથી શિક્ષણ મેળવવું, અલગ અલગ જુથ સાથે જીવન જીવવાની કળા વિકસાવવી,ખિલવાની અને પોતાનું પ્રતિબિંબ ઝિલવાની મોકળાશ, અરસપરસ સાંભળવાની-વહેંચવાની વૃતિ કેળવવી,આંતપ્રિન્યોર બનવા તરફ પહેલ આદરવવી, લોકભોગ્ય અને લોકમય નીવડે તેવા પ્રોજેકટ હાથ ધરવા, મસ્તક-હ્રદય અને હાથનું સંયોજન વિકસાવવું, પ્રકૃતિ સાથે જાતને જોડવી, વગેરે જેવી મબલખ બાબતો અહિં સર્જાય છે.

            કોર્સ પુર્ણ થયા પછી કોઇ પરિક્ષા નહિ કે કોઇ ડિગ્રી એનાયત કરવામાં નથી આવતી પણ તમને તમારી જાત અને એની સાચી વાસ્તવિકતા એનાયત કરવામાં આવે છે.. અને કદાચ ઠરીઠામ જીવન જીવવા માટે આટલુ પુરતુ છે..સાંજ પડે કાર્યસંતોષને પામવુ બહુ કપરુ હોય છે..નવા દિવસે ટીફિન સાથે ઝોમ અને જુસ્સો ભરાયેલો રહેવો એ પણ એક લક્ઝરી છે…આ લક્ઝરીની અછત નીચે જીવતા લોકો કામચોરી અને દાણચોરી કરવા મજબુર થઈ જાય છે..માર્કશીટનું મેનેજમેન્ટ કરવામાં લાઇફનું જજમેન્ટ ગોટાળે ચડી જાય છે..માર્કની હોડમાં સંતાન અવ્વલ આવે પણ સમાયોજનના બહુ પાછળ છુટ્ટી જાય છે.. શાળા કે કોલેજની પરિક્ષાઓમાં ઝોત્રાયેલો ક્યારે લોકોથી અલિપ્ત થઈ જાય છે ખબર જ નથી પડતી, એ સમાજમાં રહેવા માટે સંઘર્ષ કરે છે પણ અંત આવતા પુખ્ત બનતા બનતા તે સામાજિક મટીને માત્રને માત્ર આર્થિક ઉપાર્જક બનીને રહી જાય છે.

આ બ્લોગ સ્વરાજ યુનિવર્સિટીના પ્રમોશન માટે નથી આ આપણી પેઢીને નવી રાહ અને નવી દિશા બતાવવા માટે છે..લોકોને શાળા અને કોલેજના કુવામાંથી બહાર લાવવા માટે છે આ સિવાયની પણ ઘણી બધી આવા પ્રકારની સંસ્થાઓ હશે.. જે નવા વિચારનો અમલ કરવા માટે અવાજ કરી રહી હશે આપણે જરુર છે બિબાઢાળમાંથી બહાર નીકળી એક નવા બીબાની રચના કરવાનો.

~ ડૉ. હિરલ જગડ ‘ હીર ‘

Reference : http://www.swarajuniversity.org/

Uncategorised

તમને નડે છે ?


 अकसर सबसे काबिल लोग स्वयं को उन लोगों को प्यार करने से नहीं रोक पातेजो उन्हें बर्बाद कर देते है ।~ हरमन हेस
મોટાભાગે આપણે આપણા લોકો માટે જીવતા હોઈએ છીએ..આપણે આપણી જાતને પ્રાધાન્ય આપીએ તેના કરતા પણ વધુ એ લોકોને પ્રાધાન્ય આપીએ છીએ કે જેની સાથે લાગણીનું જોડાણ છે..લાગણીઓ અને સંબંધો આમ સીધે સીધા ક્યાં ગળે ઉતરે છે..એ તો પતંગના માંજાની માફક ગુચવાય છે..કેટલીક અસ્તવ્યસ્ત અપેક્ષાઓમાં ફંગોળાઈ છે..અને તોય ક્યાં ઠરીઠામ થાય છે.
એક વયોવૃદ્ધ નિસંતાન દંપતિની આ વાત…ઘરમાં મુદ્દે ત્રણ રહે પતિ, પત્ની અને તેમનું પાળીતું એક કૂતરું.. ઉંમરના ઉતરાર્ધે બંને નક્કી કરે છે કે તીર્થયાત્રા કરી આવે..પ્રશ્ન હતો કે કૂતરાનું શું કરવું ? બધે સ્થળો જઈશું તો ખાસો સમય જશે અને એટલો લાંબો સમય કોઈ સગાસંબંધી ને કંઈ તકલીફ અપાઈ ! બંને અસમંજસ હતા અંતે નક્કી કર્યું કે કૂતરાને પણ સાથે જ લઈ જઈશું..તૈયારીઓ શરૂ થવા લાગી..થોડા સમયમાં આખું આયોજન થઈ ગયું અને પતિ, પત્ની અને તેમનું કૂતરું નીકળી પડ્યા યાત્રાએ..જુદા જુદા ધામો ભર્યા ક્યાંક શ્રધ્ધા જોઈ તો ક્યાંક અંધશ્રધ્ધા કેટલુંય નવું અને રંગીન જોયું કેટલીય અજાયબી અને નવીનતા કુદરતને ખોળે પાધરેલી માણી..આખી યાત્રા બે મહિને પૂરી થઈ અને તેઓ ઘરે આવ્યા..આસપાસના લોકો અને સગાવહાલા એ ખુશ થઈને તેમનું બહુમાન કરવાનું નક્કી કર્યું..કાર્યક્રમ થયો દંપતિને હાર પહેરાવ્યા અને સન્માન થયું..આ બધું જોઈને કૂતરાની આખી નાતને વિચાર આવ્યો કે આપણો ભાઈ પણ ગયો હતો જાત્રા કરવા તો આપણે પણ તેનું બહુમાન કરવું જોઈએ..વિચારનો અમલ થયો કાર્યક્રમ યોજાયો કૂતરાને હાર પહેરાવતાં જ હતા અને ત્યાં જાત્રા એ ગયેલું કૂતરું બોલ્યું, ” આનો હકદાર હું નથી , મેં કોઈ તીર્થ કર્યા જ નથી એમ કહો તો ચાલે, જ્યાં પણ જતો ગાડીમાંથી નીચે ઉતરતો ત્યાં ત્યાંના રહેવાસી કૂતરાં ભસવાનું શરૂ કરી દે અને હું ગાડીમાં જ બેસી રહેવા મજબૂર થઈ જતો..મને કોઈ જગ્યાએ લાભ નથી મળ્યું એ સ્થળ જોવાનો”ઉદાસ થતા કૂતરું ફરી બોલ્યું કે, ” આપણને સૌથી વધારે જોઈ કોઈ નડતું હોય તો એ આપણી જાત જ છે..” વીલો મોં કરી ઘરે જતો રહ્યો અને બધા કૂતરાં તેને જોતા રહ્યા.
આપણી સાથે પણ કંઇક આવું જ છે આપણી આસપાસનું વર્તુળ આપણી રખેવાળી કરતાં કરતાં ક્યારે આપણી પગની બેડીઓ બની જાય છે ખબર જ નથી પડતી..આપણે આપણું જીવન એને સમર્પિત કરી દઈએ છીએ..અને જ્યારે કંઇક નવું કે આગવું કરવા જઈએ કે તરત જ નકાર સ્વરૂપે ભસવાનો અવાજ આવે છે કાં તો મન કોલાહલ કરે છે કાં તો આપણી આસપાસની આપણી જ જાત.
અંતનો કોળિયો : કોઈની એટલી પણ નજીક ન જવું કે એમાંથી ગંધ આવવા લાગે..કોઈની મીઠાસ ખારાશ માં પલટાઈ જાય.
~ ડૉ. હિરલ જગડ ‘ હીર ‘

Uncategorised

મળવા આવતી રેહજે..!

હું વિચારોમાં ખોવાયેલી બારી પાસે ચાનો કપ પકડીને ઉભી હતી..બહાર ચાલતો પવન અને મારા અંદર ચાલતા વિચારો બન્નેની સ્થિતી લગભગ સરખી હતી..ફંગોળાયેલી…એટલામાં રૂમનો દરવાજો ખટક્યો અને હું વિચારોના વમળમાંથી બહાર આવી..બહાર માધવ ઊભો હતો એ..તૈયાર થઈને એ મારી રાહ જોઈ રહ્યો હતો અને મને અચાનક ભાન થયુ કે આજે મારે મારા ભુતકાળ પાસે જવાનું હતુ કેમ કે આવતા અઠવાડિયે એક નવા વર્તમાન તરફ પ્રભુતાના પગલા પાડવાના હતા એ વર્તમાન એટલે માધવ.

માધવ ટોલ, ડ્રાક અને હેન્ડસમની વ્યાખ્યાઓથી બહુ દુર હતો..તેનું શરીર બહુ આકર્ષક ન હતું પણ એની આત્મા કોઈને પણ મોહી લે એવી હતી.. એ નાની મોટી દરેક વાતમાંથી હકાર અને વિધાયકતા એ શોધી જ લેતો..એક મલ્ટીનેશનલ કંપનીમાં મેનેજરની પોસ્ટ પર તે કામ કરતો..અને દિલ્હી શહેરના એક 2BHK ફલેટમાં રહેતો..એક રુમ તેનો અને એક રુમ પરિવારમાંથી ક્યારેક ગામડેથી આવતા તેના માતા પિતાનો..બહુ સરળ અને સહજ જીવન જીવતો..સોમ થી શનિ ઓફિસ અને રવિવારે મોડે સુધીની ઊંઘ, મેટ્રોની મુસાફરીમાં કોઇ નાની બાળકીનું સ્મિત, આજે દિવસ સારો રહ્યો કહીને બાકડો વધાવતો પેલો વડાપાઉંવાળો આ બધુ તેને સ્પર્શી જતુ..આવી જ કોઈ એક સ્પર્શની ઘટનાથી જ તો અમે મળ્યા હતા.

મને ખોવાયેલી જોઈને મારા ખભા પર પોતાના બન્ને હાથો પરોવીને માધવ મારી ખુબ નજીક આવ્યો..આંખોથી કંઈક કહ્યુ અને પછી મને ચીડવતા બોલ્યો કે..” હનીમુન પર જવાને હજુ વાર છે..ને શિખા તું તો અત્યારથી જ..!” એણે માહોલ હળવો કરવાનો પ્રયત્ન કર્યો… તું નીચે જા હું તૈયાર થઈને જલ્દી જ આવું..તેના ગાલ પર હળવુ ચુંબન કરતા હું બોલી.

બ્લુકલરની કોટનની સાડી અને મેંચીગ બ્લાઉઝ પહેરીને, કાનમાં ઓક્સોડાઇઝના નાના ઝુમખા નાખીને.. વાળમાં ક્લીપ લગાવતા લગાવતા હું હોલમાં આવી.. માધવ શુની લેસ બાંધતો હતો.. અને તેની નજીક જઈને ઉભી રહી તો એકીટશે..મને જોઈ રહ્યો જાણે મેળામાં કોઈ બાળક ફરતા ચકડોળને જોઈ રહ્યો હોય…મેં તેનુ ધ્યાન તોડતા કહ્યુ, “ તો જઈએ ? “

“જવુ જ પડશે ? “  એ રમુજમાં બોલ્યો…

ઘરને લોક કરીને હું અને માધવ લિફ્ટમાં નીચે ઉતર્યા માધવનું ઘર છઠ્ઠા માળ પર હતુ .. પાર્કિગમાંથી ગાડી કાઢી હું અને માધવ એક ભુંસાયેલા ભુતકાળ તરફ જવા નીકળી પડયા..થોડે દુર પહોંચ્યાને માધવનો ફોન રણકયો સ્ક્રીન પર ઓફિસ લખાયેલુ આવ્યો.. માધવે બ્લુટુથ ઓન કરીને ફોન રિસીવ કર્યો.. ફોનની વાતચીત  પરથી લાગતુ હતુ કે કઈંક ઇમરજન્સી છે..ફોન કટ કર્યો અને માધવ બોલ્યો..” શિખા..યાર સોરી પણ મારે અડધી કલાક માટે ઓફિસ જવું પડશે..” માધવને હું છેલ્લા  ૮ મહિનાથી ઓળખતી હતી એટલે જાણતી હતી કે તેને અગત્યતા સમજાય છે એ કામની હોય કે પછી વ્યક્તિ કે સંબંધની..એનો હાથ મારા હાથમાં લઇને મેં કહ્યુ કે “કોઇ વાંધો નહિ તું તારો કામ પતાવી લે હું કેફેમાં રાહ જોઉં છું.”

અમારી સાંજનું સરનામું એવુ ‘અપના અડ્ડા’ કેફેમાં ડ્રોપ કરીને માધવ ઓફિસ ગયો..એની ઓફિસ કેફેથી નજીક જ હતી..કેફેના એક ખુણામાં જઇને હું બેસી અને અતિતના એક ખુણામાં સરી પડી..એ અતિતમાં હતો આરવ અને એનો લખલુટ પ્રેમ..વેઈટર તેની આદત મુજબ ઓર્ડર લેવા આવ્યો અને મેં તેને જ્યુસનો ઓર્ડર આપી દીધો..કદાચ જીવનમાં આપણી પસંદગીની ઘટનાઓને નક્કી કરવાનો, તેનો ઓર્ડર કરવાનો કોઇ મોકો મળતો હોત તો કેટલુ સારુ હોત..જ્યુસ આવ્યુ અને એના ઘુટડે ઘુટડે ફરી એ યાદોમાં સરી પડી કે જ્યાં મારી સાથે આરવ હતો..ડાન્સ બારમાં મળ્યા હતા અમે પહેલીવાર હું સ્ટેજ પર હતી અને તે તેના મિત્રો સાથે…આમ તો રોજ હજારો પુરુષની નજર પડતી મારા પર પણ આરવની નજર કઇંક જુદી લાગી હતી મને..બારની અંદર તે દિવસે સોર્ટસર્કિટ થયો ચકમક્તી લાઇટોની પાછળ નાચતી હું આ વાતથી અજાણ હતી..સિરિઝનો એક ભાગ હું પકડવાની જ હતી કે ત્યાં આરવે મારો હાથ પકડી લીધો.આરવ અને મારી નજર પ્રથમવાર મળી હતી..તેના હાથમાં હુંફ હતી કે જે પહેલીવાર કોઇ પુરુષમાંથી મહેસુસ કરી હતી..આરવ જાણે પ્રથમ નજરે જ મને મારો લાગવા લાગ્યો.. પણ પછી હોશમાં આવી કે મારા જેવી બારડાન્સરોને પ્રેમ, ઘર કે વરની ઇચ્છા કરવી અયોગ્ય છે..પણ મારી સાથે આરવના મનમાં પણ કઈંક ઉગી નીકળ્યુ હતુ..તેનો બારમાં આવવાનો ક્રમ વધતો ગયો અને અમારી વાચાળ નજરો વધુ બોલતી થઈ ગઈ એક રાત્રે બારમાંથી છૂટ્ટીને ઘરે જતી હતી ત્યારે મેં આરવને જોયો તે છેલ્લી એક કલાકથી બહાર ઉભો હતો..હું ઉભી રહી મારી નજીક આવ્યો અને મળવા માટે સ્થળ, સમય અને તારીખ લખેલી એક ચિઠ્ઠી મારા હાથમાં મુકીને જતો રહ્યો મેં મુઠી બંધ કરી અને ઘર તરફ પ્રયાણ કર્યુ.. ઘર એટલે પૈસાની લાલચ અને દારુનો આદિ બનેલો બાપ અને ખાટલે પડેલી બિમાર માં..કપડાં બદલીને મારી પથારીમાં પડી આરવે આપેલી ચિઠ્ઠી વાંચી..નક્કી થયેલ જગ્યા પર અમે મળ્યા આરવે સફેદ શર્ટ અને ડેનિમનું જિન્સ પહેર્યુ હતુ.. આછી દાઢીમાં એ ખુબ દેખાવડો લાગતો હતો.. આરવ મને પસંદ કરતો હતો એ વાત માટે એને શબ્દોની જરુર ન હતી એની આંખો એની ચાડી ખાતી હતી.. પણ મને ખબર હતી કે મને આ સપનાં જોવાનો કોઇ હક ન્હોતો..પણ આરવ માને એમ ક્યાં હતો !

અમારી મુલાકાતો વધતી ગઈ અને પ્રેમ શરુ થયો અગાઉ ઘણી વાર મેં સમજાવ્યુ હતું કે આરવ આપણે એક નહિ થઈ શકીએ તારો ઉચ્ચ વર્ગ મને ક્યારેય નહિ અપનાવે પણ આરવ સાંભળતો જ ન્હોતો..ખાટલે પડેલી માં એક દિવસ દુનિયા છોડીને જતી રહી..બાપનો ત્રાસ વધતો ગયો પોતાના પૈસાની ભુખ માટે તે મારુ શરીર વેચવા પણ તૈયાર થઇ ગયો આ બધાની વચ્ચે આરવ હમેંશા મારી સાથે રહ્યો.. તેના માતા પિતા મારી હકીકત જાણયા પછી મને અપનાવવા તૈયાર ન હતા. તેમ છતાં આરવે ઉપરવટ્ટ થઇને લગ્ન કર્યા..હું આરવના ઘરમાં હતી માત્ર તેની પત્ની બનીને ઘરની વહુ તો હું ક્યારેય બની જ નહિ..હું અને આરવ ઘરના ઉપરના ભાગમાં રહેતા હતા.. ઘરની પુજાપાઠ કે બીજી કોઇ વિધિમાંથી મારે મારી બાદબાકી કરી નાખવાની…નવુ ઘર મળે ત્યારે એક છોકરી નવી આશાઓ બાંધતી હોય છે એના સપનાંમાં હવે બે-બે માવતર આવવા લાગે છે અને તે અઢળક પ્રેમની અપેક્ષા એ ગૃહપ્રવેશ કરતી હોય છે…શિખાનું જીવન આ બાબતે કોરુ જ રહ્યુ, દિવસો વિત્યા અને પણ સ્થિતિ એની એ જ, આરવ પણ જાણે એના માતાપિતાથી દુર જતો હતો..આ વાત શિખા માટે અસહ્ય હતી.. આરવના જન્મદિવસે તે આરવને રિક્વેસ્ટ કરે છે કે મમ્મી પપ્પા સાથે નાનુ સેલીબ્રેશન કરે..પોતાની તબિયત ઠીક નથી કહીને શિખા ઘરે જ રહી..ત્રણેય હોટલમાં જમીને ઘરે આવ્યા.. આરવને યાદ આવ્યુ કે શિખા માટે લીધેલ પેસ્ટ્રી એ હોટલમાં જ ભુલી ગયો હતો તે લેવા જાય મોડે સુધી તે આવ્યો જ નહિ પણ એક ફોન આવ્યો જેમાં પેસ્ટ્રીની મિઠાશ નહિ પણ કડવાશ હતી..ફોન હોસ્પિટલમાંથી હતો…શિખા ત્યાં પહોંચે છે અને જોવે છે કે આરવનું નિર્જીવ શરીર ઠંડુ પડયુ હતુ..શિખા સુન્ન થઈ ગઇ.

ઘરમાં માતમ હતો જવાન દિકરાને ગુમાવાની ચીસો આખા ઘરને કોરી ખાતી હતી..શિખા એટલી લાચાર હતી કે એ હાથ લંબાવીને રડતા મા-બાપને ટેકો પણ આપી શકે તેમ ન હતી..જો એમ કરત તો પણ કદાચ તેઓ મને અછુતની જેમ જ માનત..જેમ અત્યાર સુધી માનતા આવ્યા છે..થોડા સમયમાં શિખા ઘર છોડીને જતી રહે છે..જતી વખતે તેને એક આશ હતી કે કદાચ સ્નેહભર્યો હાથ મારા પર પડશે પણ એ ક્યારેય ન બન્યુ.. શિખાએ પોતાની આવડત વિક્સાવી ડાન્સકલાસ શરુ કર્યા બીજા થોડા ઓનલાઈન કામ શરુ કર્યા અને દર મહીને આરવની ઓફિસથી આવે છે એવી ગોઠવણ કરીને આરવના માં-બાપને પૈસા મોકલતી રહી..શિખાનું આરવ વિનાનું જીવન કલ્પવુ પણ કપરુ હતુ પણ આજે તેને ૪ વર્ષ થઈ ગયા હતા..અને આજે તેના જીવનમાં માધવ હતો જે શિખાના જીવનનું સ્ટ્રેસબ્રસ્ટર હતો…માધવના ૩૦ જેટલા પ્રપોઝલ પછી શિખા આજે માધવ સાથે લગ્ન કરવા તૈયાર થઈ છે અને તેનું આમત્રંણ આપવા જ તો આરવના ઘરે તેઓ જઈ રહ્યા હોય છે.

આખા ભુતકાળને વાગોળ્યા પછી શિખા જ્યુસનો ગ્લાસ ટેબલ પર મુકીને સજાગ થઈ અને જુએ છે કે તેનું ભવિષ્ય તેની સામે ઊભુ હતુ.. માધવ શિખાને જોઈને હમેંશની જેમ ખુશ થઈ જાય છે અને પોતાના રમુજી અંદાજમાં કહે છે કે, “બહુત દેર તો નહિ કરદી.. મેહરબા આતે આતે ?”

એનો મારા તરફ જુકેલો હાથ પક્ડીને હું ઊભી થઈ અને કહ્યું,  “ નહિ જનાબ, બિલકુલ નહિ “

સ્ત્રીઓ કેટલી સરળતાથી પોતાની અંદર ચાલતા યુધ્ધને છુપાવી લેતી હોય છે ને !

બંને કેફેની બહાર નીકળે છે અને ગાડી આરવના ઘરની બહાર જઇને ઉભી રહે છે..ઘરની અંદર શિખા પ્રેવેશે છે..આરવની માતા તેને કઈં જ બોલ્યા વગર સજળ નજરથી તેને જોઈ રહે છે..આરવના ગયા પછી ચાર વર્ષે પહેલીવાર આજે તે આ ઘરમાં પાછી આવી હતી..આરવના પિતાએ ઇશારાથી તે બંન્નેને બેસવાનું કહ્યું..

શિખા : ” આ માધવ છે હું આવતા અઠવાડિયે તેની સાથે લગ્ન કરી રહી છું આ કંકોત્રી આપવા આવી હતી.”

આરવના પિતા એક નજર માધવ તરફ અને એક નજર કંકોત્રી તરફ કરી..અને પછી પોતાના હાથમાં પકડી લીધી..અને પછી
આરવના પિતા કહે છે કે , “શિખા આરવની ઓફિસનું સરનામું હવે બદલાઈ ગયુ છે ”
શિખા જ દર મહિને પૈસા મોકલતી હતી એ ચોરી પકડાઇ ગઇ હતી..બંન્ને હાથ જોડીને આરવના પિતા લાચાર નજરે મારી માફી માંગી રહ્યા હતા..
મમ્મી રસોડામાંથી સાકર લઈ આવ્યા અને બધાનું મોં મીઠું કરાવ્યુ..મારી નજીક આવ્યા મારા માથા પર હાથ ફેરવ્યો અને બોલ્યા, “ શિખા બેટા, લગ્ન પછી મળવા આવતી રેહેજે “

શિખા એમને પહેલીવાર વળગી પડી અને ઘરેથી જતા જતા તેને એમ લાગ્યુ કે તે જાણે પિયરથી સાસરીમાં જાય છે..આખા રસ્તે માધવ ઘણી બધી વાતો કરી રહયો હતો પણ શિખાને માત્ર એક જ વાક્ય વારંવાર સંભળાતુ હતું…” મળવા આવતી રેહજે..!”

–  ડો. હિરલ જગડ  ‘હીર’ (ભાવનગર)

https://amzn.to/2TC2ZnX

Uncategorised

आखरी रंग 🌈

આકર્ષિત થવા કે પ્રભાવિત થવા માટે ક્યાં મૂળભૂત કારણ જવાબદાર હોય ?
અફકોર્સ વ્યક્તિ વ્યક્તિએ આમા વિવિધતા હશે..કોઈને સરળ, સહજ સુંદરતા મોહી લેતી હશે..તો કોઈ ઠાઠ અને ઠઠારો જોઈ મોહાય જતાં હશે..કોઈને સુડોળ અને પરફેકટ શરીર ખેંચી જતું હશે તો કોઈને કસાયેલું મગજ અને ખસાયેલ જિંદગી ગમી જતી હશે.
હું મારું અંગત વલણ કહું તો મને કોઈનાથી પ્રભાવિત થવા માટે એની અથાક મહેનત અને ” નોટ ટુ કવિટ ” એટીટ્યુડ ગમી જાય છે..કોઈએ આંબાની જેમ પોતાની જિંદગીને વાવીને સતત એની માવજત કરી હોય એ બહુ સોહામણું લાગે..અસંખ્ય વર્ષો સુધી રાહ જોતા જોતા ધગશ અને જુનુન અકબંધ રાખવાનું..પોતાની આવડત અને અનુભવનું ખાતર નાખતા રહેવાનું અને એક દિવસ આંબે મીઠું ફળ આવશે તેની ઘેલછા રાખવાની.. ઈન શોર્ટ પોતાના પગ પર સધ્ધર થયેલ વિચારો અને વિટામિન એમથી અધ્ધર ગયેલ વ્યક્તિ મને આકર્ષી જાય છે.

આજે આવા જ એક વ્યક્તિની વાત કરીએ..નામ છે વિકાસ ખન્ના પંજાબના અમૃતસરમાં જન્મેલ સાધારણ પરિવારનો છોકરો..સામાન્ય માન્યતા મુજબ અન્નપૂર્ણા એટલે સ્ત્રી..કેમકે પાકશસ્ત્રમાં તેઓ વધુ પારંગત હોય છે..પણ આ સ્ત્રી સમૂહના દબદબા વચ્ચે વિકાસ ખન્ના એ વિકાસ હાંસિલ કર્યો છે..માસ્ટર શેફ ઓસ્ટ્રેલિયા પરથી માસ્ટર સેફ ઇન્ડિયામાં ખૂબ ચર્ચિત નામ થયું..હાલ ન્યુયોર્કમાં વસતા આ પંજાબી પુરુષની બીજી ઘણી રસપ્રદ વાતો છે પણ આજે આપણે તેમના દ્વારા લખાયેલ અને એમાંથી નિર્મિત થયેલ ફિલ્મની વાત કરીએ..

નામ છે ” ધ લાસ્ટ કલર ” એકનજર કરતા આમ ખૂબ સામાન્ય લાગતી વાતને ગંભીરતાથી અને લાગણીથી છલોછલ ભરેલી આ વાત એટલે આ પુસ્તક કે ફિલ્મની કથા..અહીં કોઈ નાયક નથી..આખો પ્લોટ એક વિચાર પર નભેલો છે, અન્યાય અને અસ્પૃશ્યતાના વિચાર પર.

ત્રણ મુખ્ય નાયિકાઓ પર રચાયેલ આખી વાર્તા કેટલું બધુ કહી જાય છે..છોટી, નુર અને અનારકલી સમાજના જુદા જુદા વર્ગોનું પ્રતિનિધિત્વ કરતી અને તેમની દશા વિશેની વાસ્તવિકતા ખોલતી આ સ્ત્રીઓ આબેહૂબ વર્ણન કરવામાં સફળ રહી છે.

છોટી કે જે વારાણસીના ઘાટ પર ભટકતુ એક અછૂત પાત્ર કે જેને રોજ થતા અનુભવે અને અછૂત હોવાની સમાજની નજરોએ ઉંમર કરતાં વધુ પરિપક્વ અને સમજુ બનાવી દીધી છે..જે ભણવાના પૈસા ભેગા કરવા દોરડા પર ચાલીને રોડ પર જુદા જુદા ખેલ કરે છે…એને કદાચ એમ ખબર છે કે ભણી ગણીને આ અસ્પૃશ્યતાની વાતને આ ઘાટના પાણીમાં વહાવી શકીશ..આખી વાર્તામાં એના ઘણા બધા સંવાદો સ્પર્શી જાય છે પણ એક સંવાદ છે કે જ્યાં તે કહે છે કે ,” મેં કૂતરાને પ્રેમ કર્યો તો તે રડવા લાગ્યુ..કેમ કે તેને પ્રેમની આદત નથી હોતી..” અહીં કૂતરાની જેમ છોટીને પણ પ્રેમની આદત નથી જ.

નુર છે એક વિધવા સ્ત્રી કે જેણે ભરયુવાનીમાં જ પોતાના ભરથારને ગુમાવો પડ્યો…આજે જ્યારે ઠેર ઠેર વૃદ્ધાશ્રમો અને અનાથાશ્રમો ખુલ્યા છે એવી જ રીતે વારાણસીમાં વિધવાઆશ્રમો ખુલ્યા હોય છે..વિધવા થયેલ સ્ત્રીને ત્યાં ચોક્કસ નિયમોનું પાલન કરતાં જીવવાનું..સફેદ રંગ સિવાયના બધા રંગોની બાદબાકી કરી નાખવાની..ફરસાણ કે મીઠાઈ તો દૂર ચા સુદ્ધા વર્જિત ગણાય..મોજ શોખને પતિની ચિંતા સાથે બાળી દેવાના અને પછી એની અસ્થિ સાથે અંદર રહેલ એક હસતી રમતી આત્માને ઘાટના પાણીમાં પધરાવી દેવાની અને નીરસ જીવન જીવતી લાશની જેમ જીવ્યા રાખવાનું.

અનારકલી એક કિન્નર જાતિ…કે જેનું વ્યક્તિત્વ સમાજને ક્યારેય સમજાયું જ નથી, મન પડે ત્યારે તેને વાપરીને તેને જ નીચું અને હલકું સમજનાર આપણો સમાજ એની માનસિકતાથી ક્યારે આધુનિક થશે ??? તે વાત આગળ બહુ મોટો પ્રશ્નાર્થ છે.

અહીં આખી વાર્તા આ ત્રણેયની આસપાસ રચાયેલ છે…એક મેકની ખુશીમાં ખુશી જોવી..બીજાને દુઃખને સ્પર્શીને તેમાં થોડી બાદબાકી કરવી આ આખી ઘટના છે..શરૂઆત ૨૦૧૨ના વર્ષ દરમ્યાન આવેલ ચુકાદાથી થાય છે કે જેમાં વિધવા પર રંગોથી દૂર રહેવા પાછળ ચાલતી સમાજની નબળી માનસિકતાને તમાચો પડે છે..છોટી આજે ખરેખર સ્પર્શી ન શકાય તેવી ઊંચાઈ પર પહોંચી છે..વકીલ બનીને કાયદો અને નુરને કરેલ વાયદો નિભાવે છે..એ વિધવા આશ્રમમાં બધી જ વિધવા સ્ત્રીઓ સાથે હોળી રમે છે.

વાર્તામાં કેટલાક હ્રદય દ્રવી ઉઠે એવા દ્રશ્યો છે કે જેમાં,
ટ્રક ડ્રાઈવરનું વારંવાર છોટી ઉપર થુકવુ,
છોટીનું નૂરને નેઇલ પોલિશ લગાવું,
પોલીસ ઇન્સ્પેકટરની પત્નીનું ઘાટમાં ન નાહવા જવું,
અનારકલી એ કરેલ નાનકડો બળવો,
છોટી અને તેના મિત્રની નિસ્વાર્થ મિત્રતા,
નુરનું છોટી માટે ફોર્ક સીવવું,
અગાશી પર રિવાજ અને લદાયેલા બંધનને નેવે મૂકીને નૂરનું મન ભરીને નાચવું,
નુરની અંતિમ યાત્રા પર વગર કોઈ સહારે દોરડા પર ચાલીને તેના પર રંગ છાંટવો.

એક કથાની અંદર કેટલી બધી વાર્તાઓ અલબત ક્યાંક ચૂક થઈ છે..બધી જ વાત કે વિચારને પૂરતો ન્યાય મળ્યો નથી તેમ છતાં એના કેંદ્રબિંદુ સાથે તે વળગી રહ્યું છે…વાંચનનો શોખ હોય તો આ પુસ્તક ખરીદો અને વાંચી લો ફટાફટ અને ફિલ્મ જોવાના શોખીન હોઉં તો આજે જ જોઈ લો…અંતમાં સઈદ કાદરીના શબ્દો..

बेरंग सी है बड़ी ज़िन्दगी कुछ रंग तो भरूँ
मैं अपनी तनहाई के वास्ते अब कुछ तो करूँ।
जब मिले थोड़ी फुर्सत, मुझसे कर ले मुहब्बत
है तुझे भी इजाज़त, कर ले तू भी मुहब्बत ।।

~ ડૉ. હિરલ એમ જગડ ‘ હીર ‘

Uncategorised

અંધકારથી ઉજાસ તરફ…💫

ભગવાન શ્રી કૃષ્ણ એક દિવસ એમના કક્ષમાં તૈયાર થતા હતા..અને આજે તેમને તૈયાર થવામાં રોજ કરતા જરા વધુ સમય લાગ્યો..અલગ અલગ મુગટ બદલતા અને અરીસામાં પોતાને નિહાળતા ફરી બદલતા અને ફરી પોતાના દેખાવમાં નાનો મોટો ફેરફાર કરતા..બહાર ઊભેલા તેમના સારથીને થયું કે પ્રભુ રોજ તો સમયસર..અલબત્ત સમય પહેલા તૈયાર હોય છે પણ આજે આમ કેમ ?
થોડો વધુ સમય પસાર થયો..
ભગવાન હજુ સુધી બહાર આવ્યા ન હતા..એટલે પોતાની કુતુહલતા દૂર કરવા તે પ્રભુના કક્ષમાં પહોંચ્યા..અને જોયું કે શ્રી કૃષ્ણ ભગવાન રોજ કરતા થોડા વધુ સજેલા છે..અને હજુ તૈયાર થવામાં વ્યસ્ત જ છે…પ્રભુની અનુમતિ સાથે તે કક્ષમાં પ્રવેશે છે અને ભગવાને પ્રશ્ન કરે છે..કે ” આજની ગોષ્ઠિ કોઈ ખાસ છે પ્રભુ ?
કોને મળવા જવાનું છે ? “
કૃષ્ણ ભગવાન ઉત્તર આપતાં કહે છે કે ” આજે આપણે દુર્યોધનને મળવા જવાનું છે. “
સારથી હજુ કુતૂહલતા માં જ છે એ ફરી પ્રશ્ન કરે છે કે..” દુર્યોધન સાથેની ગોષ્ઠિ માં અતિરેક શૃંગાર ? “
શ્રી કૃષ્ણ ભગવાન સ્મિત સાથે કહે છે કે ” એ દુર્યોધન છે એ મારી આંતરિક સુંદરતા નહિ નિહાળી શકે..એને બહાર ના આભૂષણો કે બહારના ઉદ્દીપકો જ આકર્ષિત કરી શકે..મનુષ્યએ હરહંમેશ સામેના પક્ષની ક્ષમતા અનુસાર એને આંકવો જોઈએ. “
સારથી આ વાત થી સંતુષ્ટ થયો પણ એ ફરી કહે છે કે ” પ્રભુ આપ શ્રી કૃષ્ણ ભગવાન શા માટે એમની પાસે જશો ? આમ કેમ ? એ આવે આપની પાસે..? “
ફરી શ્રી કૃષ્ણ કહે છે કે…” ના જવું તો મારે જ એમની પાસે જોવે..ક્યારેય અંધકાર ઉજાસની પાસે ન જાય..હંમેશા ઉજાસ જ અંધકારની ભીતર જઈ ચોતરફ ઉજાસ ફેલાવે..”

હાલની સ્થિતિ પરિસ્થિતિ બધુ અંધકારમય લાગે છે..એમાંથી ઉજાસ શોધવાનો છે આપણે..રોજ ભરતા શ્વાસમાં હકારની ઊર્જા ભરવાની છે.. અંધારો બહુ ગાઢ છે..મુશ્કેલી અપરંપાર છે..પણ આપણે એમાં ઉજાસની જ્યોત જીવતી રાખવાની છે..આ સમય જતો રહેશે..ધીરે ધીરે બધુ ઠીક થઈ જશે..આપણે આપણું અને આપણાનું ધ્યાન રાખીએ..એમની આશ અને હાશ જાળવી રાખીએ..!

ભવતુ સર્વ મંગલમ

~ ડૉ. હિરલ જગડ

Uncategorised

कविता


कितनी दफा बोला था

कितनी दफा कहा था

पर तुमने मेरी एक न सुनी मेरी

अब तुम तो जन्नत के मजे ले रहे होऔर में

यहा तुम्हे याद कर कर के बिलख रही हूं

गलती मेरी थी

मुझे तुमसे प्यार नहीं करना चाहिए़ था

और प्यार किया तो किया पर मैंने तो शादी करके उससे भी बड़ी गलती करली..

तुम्हारे साथ रहेनाहसना गाना जीनातुमपे मरना

वक्त के हरएक पल को जीभर के जीना

सब कुछ मेरी आदत बन गया था

और तुम मेरी इबाबत..
कितने वादे और सोगाते किये थे मुझसे

पर एक बार भी यह नहीं बताया की में जा रहा हूं

हमेंशा के लिऐक्यों चले गए तुम !

इतनी भी क्या जल्दी थी !

(मेंटल वॉर्ड के भीतर कोने में पड़ी थी इक डायरीउसमें लिखी कविता के साथ उस दिन कविता को मेंने पहेली बार देखा – मेरी प्रेक्टिस का आज पहला दिन था)
~ Dr.Hiral Jagad(Clinical Psychologist)

Uncategorised

आचार


थोड़ा नमक

थोड़ा तीखापन

थोड़ा सा मसाला

थोड़ा वक्त

उसमें मिलाकर

कच्ची केरी पड़ती है आचार में

और धीरे धीरे वो
भोजन का

एक हिस्सा बन

जाता है

उसी तरह से

थोड़ा सा ख्याल

थोड़ा सा मसला

थोड़ा अपनापन

और

थोडी सी मोहब्बत

मिलाकर आपने

हमारे जीवन का

स्वाद बदल

दिया है

– हीर 🌻
Dr Hiral Jagad(Bhavnagar)

थोड़ा सा प्यार

Uncategorised

Aisha

Tum ho kamaalTum bemisaalTum lajawab ho… Aisha
આઇશા, આશા, આરઝુ, એની જેવી લાખો સ્ત્રીઓ આપણી આસપાસ વસતી હશે, એને જીવન પાસેથી માત્ર જાત ચાલે એટલી હિંમત અને બીજાને ખુશ રાખી શકે એટલી તાકાત જોઇતી હોય છે એને પૂછો કે તારું સપનું શું ? તારો ફ્યુચર પ્લાન શું ? તારી બચત શું ? તારે અગત્યતા શું ? તારી જાતની પ્રાયોરિટી કેટલા ટકા ? 
આ બધાના જવાબમાં એ નિશબ્દ હશે, પિતાનું “શાબાશ મારી દીકરી”, સાસુનું “વાહ બેટા”, પતિનું “સરસ”, સંતાનોનું “વાહ મમ્મી’ સાંભળવા માટે એણે આખી જિંદગીને દાવ પર લગાવી દીધી હોય છે પ્રેમ કરતા આવડે છે એને માત્ર પ્રેમ જ કરતા આવડે છે થોડું જાજુ કરતાં કેટલું નમતુ મૂકતા એને પગલાં પાડતી વખતે શીખી લીધું હોય છે, તું ઘરની વહુ અને તું આ ઘરની દીકરી છો આ બંનેની આબરુ સાચવવામાં મનનું માન સન્માન સચવાતું જ નથી, દિલ ભરાઈ જાય એટલે રોઈ પડે, અને એનાથી પણ વધુ તકલીફ થાય તો આશરો ગોતે અને કંઈ ન થાય તો મોતને નોતરી લે.
આપણી ભણેલી ગણેલી છોકરીના સામાજીકરણ થાપ ખાઈ ગયા છીએ કે એને આત્મહત્યા કરવી પડે આપણી સમાજની મર્યાદા અને સંસ્કૃતિનું માન જળવાય રહે એટલે એને જીવન ટુંકાવું પડે..ઘણી વાર સાંભળીને ધારસ્કો પડે કે દીકરીને જીવતી સળગાવી દીધી, વહુને ઢોર માર માર્યો, અને બીજું તો કેટલુંય…આપણી સંસ્કૃતિ આ છે ? 
પબ્લીક પ્લેસથી લઈને પોર્ન સુધી જાત જાતનું પ્રદર્શન કરવામાં આવે હેતુ માત્રને માત્ર પુરુષને ખુશ કરવાનો હોય છે, પુરુષ અને સ્ત્રીને પોતાની વ્યક્તિગત જવાબદારી તરીકે ખુશ રહેતા આવડે છે જો આ કામ સ્ત્રી કરી શકતી હોય તો પુરુષ કેમ નહિ ? આપણી સમજણ દિવસેને દિવસે નિમ્ન થતી જાય છે આપણું કદ ઘટી રહ્યું છે અને આપણી માનસિકતા પણ.
ગયા અઠવાડિયે બસમાં મુસાફરી કરવાની થઈ પાસેની સીટમાં બેસીને એક માણસ પોર્ન સાઈડ જોઈ રહ્યો હતો, આસપાસ બેસેલા કોઈ એક માણસથી તેને રોકી કે ટોકી ન શકાયું, કદાચ કોઈ છોકરી શોર્ટ્સ પહેરીને ચડી હોય તો હો હા થઈ ગઈ હોત, અને એમ ન થયું હોત તો કદાચ કાને કાને આડી અવળી વાતો થઈ હોત અને પેલી છોકરીની આબરુના લીરેલીરા થઈ ગયા હોત.
બળાત્કારથી લઈને છૂટાછેડા સુધી દોષારોપણ લગભગ સ્ત્રીઓ પર કરવામાં આવે છે બે પાંચ દિવસો સ્ત્રીઓની વાતો થશે, મહિલા દિવસ નિમિત્તે ઘણું બધું ઉજવાશે પણ એક સ્ત્રી પોતાની જાતને ક્યારેય ઉજવી જ નથી શકતી એ વાતની કોઈ ચર્ચા નહિ થાય આજે તમારે જમવામાં શું ખાવું છે થી લઈને એને હું આવું પહેરું તે ન ગમે, ઘરેથી ના પાડશે આવી બધી વાતની ગોઠવણ કોઈ કાર્યક્રમમાં નહિ થાય.
કોઈ વિડિયો અપલોડ કરીને તો કોઈ અપલોડ કર્યા વગર મરી રહ્યું છે, આપણે આપણી સંસ્કૃતિ અને સભ્યતા ના દંભની જેલમાં કેદ થઈને પડ્યા છીએ જ્યાં એક પિતાને એટલું બોલવાની પણ આઝાદી નથી કે લગ્ન પછી આ ઘર તારું જ છે તું બેધડક આવી શકે છે, તારે આવા માટે કોઈ તહેવાર કે વહેવાર ની જરૂર નથી.
કંકુ પગલાં થયા પછી દીકરીનો પગ એના બંને ઘરની ઉંબરની મર્યાદાને જાળવીને ક્યાંક પડતો હોય છે ( બે માંથી એક પણ ઘરની માલિકી નથી હોતી છતાં) પણ આપણા લગભગ ઘરોમાં પુરુષોનું વર્ચસ્વ સ્ત્રીઓના નામ પર.
આત્મહત્યા કોઈને કરવી પડે એવી સ્થિતિ કે પરિસ્થિતી ઊભી ન થાય તે જ અપેક્ષા. 
– ડૉ હિરલ જગડ ‘ હીર ‘